Elen het dorp
De kerk en het centrum van Elen liggen op een “”schiereiland” dat ongeveer 3 meter boven de alluviale vlakte van de Maas uitsteekt.
De eerste bewoners van een streek vestigden zich bij voorkeur aan de rand van grote rivieren. Geen wonder dat het Maasland en Elen in het bijzonder in de vroegste tijden al bewoond werd. Het bewijs hiervan wordt geleverd door de vondsten bij opgravingen. Wapens uit het stenen tijdperk, werktuigen uit het bronzen tijdperk en een rijke schat aan voorwerpen uit het Romeinse tijdperk zijn hier getuige van.
De oudste oorkonde waarin we de naam van het dorp Eelen ontmoeten is van omstreeks 1150. De naam wordt er geschreven "Hellim" en "Helim",
Elen behoorde sinds IX tot het domein van de abdij van Corbie (Picardië, Frankrijk). Zij bezat de heerlijke rechten van Elen, die ze in 1559 verkocht aan Godfried van Bocholt, heer van Grevenbroek. Deze ruilde ze in 1621 met de prins-bisschop van Luik.
In 1741 verkocht deze de heerlijkheid aan Thomas Cornelis de la Marck, die reeds het Elense leengoud Sipernau bezat. In 1789 werd de familie de Lilien heer van Elen.
Op bestuurlijk gebied was Elen een Loonse gemeente met twee jaarlijks verkozen burgemeesters. Tot in XVIII waren de Elenaren buitenpoorters van het naburige Maaseik. De schepenbank van Elen ( gevestigd in het Lemke) was een Loons hof, dat in beroep ging bij het Oppergerecht van Vliermaal.
Elen was een traditioneel landbouwersdorp. Tot XVIII speelde de Maashandel een rol in de locale economie. In de schippersherberg "de Kogge" konden vrachten geladen en gelost worden. Er bestond een veerdienst tussen Elen en het aan de overzijde van de Maas gelegen gehucht Visserweert. De openstelling van de Zuid-Willemsvaart in 1827 en de opening van de Maasbrug in 1889 betekende het einde van de Maashandel.
Bij de aanleg van de spoorlijn Hasselt - Maaseik in 1870 werd Elen van een station voorzien op de grens met Rotem. De verbindingsweg van het dorp met het station, de huidige Stationsstraat, zorgde voor de uitbreiding van het dorp ten W. van de Rijksweg.
Zoals de meeste Maaslandse gemeenten kent Elen sedert de tweede wereld oorlog grote demografische expansie. Dit uit zich door toenemende lintbebouwing aan alle straten en het ontstaan van een aantal nieuwe woonwijken.
Bron:
Inventaris onroerend erfgoed.
Driessen R, En gaat van langsom beter, Elen een Maasdorp midden vorige eeuw, Genk 1987.
Driessen R, Daar de Maas door deze gemeente stroomt, Genk, 1988.
Vandeweerd H, geschiedenis van Eelen, 1909.